Door: Joost Jansen o.praem.
Er leeft angst bij een koning Herodus, zoals er ook angst is bij andere despoten vandaag, een Poetin, Xi Jingping van China, Bashar-al Assad van Syrië, en zovele anderen. Wanneer deze figuren in het nauw gedreven worden en bedreigd in hun positie, dan gaan ze moorden. Angst en dood hebben met elkaar van doen. Niet de angst voor de dood maar angst die dood oproept. Koning Herodes laat dat zien. Hij is angstig, bang om zijn positie te verliezen. Daarom probeert hij zijn bezoekers om de tuin te leiden. Daarom gaat hij later moorden, alle joodse jongetjes tot twee jaar oud. Ook op zoveel plaatsen vandaag…
De drie wijzen weten dat nog niet, maar ze voelen wel wat aan. Daarvoor zijn het wijzen. Zij laten zich niet leiden door angst, ze laten zich leiden door een ster, door het licht. ‘Het licht schijnt in de duisternis maar de duisternis heeft het niet kunnen grijpen’, mediteert later een mysticus over de geboorte van de Zoon van God. Angst tegenover licht, licht tegenover angst. Het is allemaal erg dichtbij. Het is van vandaag.
Wat maakt dat deze drie wijzen uit het Oosten zich niet laten bepalen door angst maar een ster volgen? Voordat ze uit hun verre land vertrokken zijn, moet er iets gebeurd zijn. Ergens zijn ze in hun hart geraakt, alle drie. Ze hebben zich niet in hun wijsheid opgesloten. Een echte wijze blijft nieuwsgierig, die wil graag zijn hart, zijn geest openen voor nieuwe ontdekkingen. Deze mensen willen hun ‘tentpinnen verzetten’ zoals ook paus Franciscus ons oproept met zijn Synodaal proces. Wees niet tevreden met de status quo, blijf niet in je hok maar kijk over eigen grens heen en voed je met de inzichten, de wijsheden van anderen. Zoek die mensen op en praat met ze, discussieer, verrijk je. Breng je eigen gaven in en accepteer te gelijker tijd dat je ook bagage moet achterlaten. Dat hebben die drie wijzen gedaan. Ze hebben veel achter gelaten, enkele gaven hebben ze meegenomen: goud, wierook en mirre. Waarom deze drie? Soms neem je dingen mee wanneer je op reis gaat die later een goede keuze blijken te zijn. Goud verwijst naar een koning, wierook brand je voor God, mirre gebruik je om een gestorvene te balsemen. Wij, die het hele verhaal van Jezus kennen, begrijpen dit nu, zoveel jaren later. De drie wijzen weten dat allemaal nog niet. Zij volgen een ster, licht is hun kompas.
Dit licht brengt de drie wijzen bij de plaats, bij het huis van het Kind, zo staat er geschreven. Niets over een stal of een kribbe, de plaats van het Kind, het huis waar het Kind is met Maria, zijn moeder. U voelt dat we het romantische loslaten en wat hier gebeurt de boodschap is. In een samenleving waarin angst mensen gevangen houdt, waar een palet aan crisissen mensen het zicht én het geluk ontneemt, vinden drie wijzen hun bestemming in het huis van het Kind met zijn moeder Maria. Daar knielen ze en leggen hun geschenken, hun schatten voor Hem neer. Dit is niet doorsnee. Zo gaat dat niet vandaag in onze moderne samenleving waarin ‘ik’ vind wat voor anderen het beste is en dat wil doordrukken. Als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks. Zij knielen, in al hun wijsheid, en geven hun gaven af. Belangeloos.
Bij mij klinkt: ‘Uw Woord is een lamp voor mijn voeten, een licht op mijn pad.’ Door dit verhaal van de drie wijzen, wordt dit woord uit de Schriften voor mij nog meer waard, ‘een licht op mijn pad’. Me laten leiden door drie wijzen die weten te knielen voor een kind en zijn moeder. De angst voorbij. Wat ze hebben aan kostbare gaven, geven ze af. Herodes met zijn angstcultuur laten ze voor wat het is. Het licht van deze ontmoeting gaat met hen mee. Ook met ons?