‘Mijn kinderen gaan niet meer naar de kerk, maar ze zijn wel heel sociaal.’ Hoe vaak ik deze verzuchting van ouders niet hoor! Vaak met enige weemoed, ook wel verdriet in hun stem. ‘We hebben ze toch goed opgevoed?’ Daar gaan we vanuit. Ze putten wel enige troost uit het feit dat hun kinderen in hun omgeving goed doen. Waarschijnlijk bedoelen die ouders daarmee dat ze openstaan voor anderen, in de buurt hun handen uitsteken, wellicht ook over hun eigen grenzen heen. Fijn, het is erg nodig in onze samenleving die harder en onvriendelijker wordt. We hoeven dan niet onmiddellijk te denken aan het vreemdelingenvraagstuk, hoewel dat nu ons politieke klimaat beheerst.

Dit spanningsveld is ook in de situatie van Jezus en vóór Hem bij Mozes aanwezig. Zij die met Jezus optrekken zijn eigenlijk een beetje jaloers op mensen die zonder een beroep op Jezus, goed doen. En Jezus: ‘Wie niet tegen ons is, is voor ons.’ Het gaat om een beker water. Gaat het dan alleen om medemenselijkheid? Dit dilemma komt vaker naar voren en het houdt mensen – bewust of onbewust – bezig.

Laten we allereerst benadrukken dat het geven van die ene beker water aan iemand die dorst heeft, van onschatbare waarde is. Het is basic. Met of zonder God, zou ik zeggen. Die ‘beker water’ staat voor de basisbehoefte van een mens. Vandaag: bed-bad-brood. Deze basisvoorziening staat onder druk in onze samenleving. Een paar dagen geleden hebben onze bisschoppen in een brief gevraagd dat wij als land gastvrij blijven voor mensen op de vlucht. Dit recht op bed-bad-brood wordt aangetast, en fors. De bisschoppen reageren direct op minister Faber en haar consorten. En terecht. Vergeten we niet dat in onze christelijke traditie de zorg voor de vreemdeling een van onze opdrachten is. Mozes, de grote inspirator van Jezus, zei reeds: Houd levend dat je zelf eens vreemdeling bent geweest in Egypte en dat je daaruit bent bevrijd. Vergeet nooit waar je vandaan komt! Ik zou er aan willen toevoegen: misbruik de vraag van mensen op de vlucht niet om eigen denkbeelden door te drukken en om zelfs het democratisch proces buiten werking te stellen. Er zijn voorbeelden uit het verleden die uiteindelijk een genocide hebben voortgebracht.

Onze bisschoppen onderbouwen hun brief, hun statement, met verhalen uit onze Bijbels traditie: het voorbeeld van Jezus, de ervaringen van bevrijding van het volk Israël dat uit Egypte is getrokken. Hier komen we op het spoor van het ‘extra’ dat wij als christenen hebben. Hoeveel mensen er ook het goede doen, en gelukkig zijn het er velen, wij christenen worden gesteund door een rijke schat aan verhalen, aan gebeden, aan riten en sacramenten, aan inspirerende voorbeelden van mensen die voor ons de heiligen zijn. Onze traditie is als het ware een veilig thuis van waaruit we steeds kunnen uitgaan om anderen en met name de armen, nabij te zijn. Hoeveel gelovigen voelen zich niet gesteund door een moeder Teresa in de zorg voor kwetsbare mensen, door een heilige Franciscus in de aandacht voor het herstel van de natuur en het klimaat, door Titus Brandsma in zijn verdediging van het vrije woord tegen de ideologieën in. Zo benoem ik in enkele woorden ‘het extra’ ons geloof. Er is nog veel meer op te noemen, bijvoorbeeld dat een kerk mensen van allerlei hoeken en gaten, met grote verschillen in cultuur, opleiding, menselijke mogelijkheden, samenbrengt en dat wereldwijd. Dat we in alle vrijheid het woord van Jezus kunnen opnemen: wie niet tegen ons is, is voor ons. Basis voor ons engagement in een wereld waaraan nog zoveel te verhapstukken valt. Allemaal kunnen we een beker water geven aan een ander, niet alleen omdat hij van Christus is, zoals in het evangelie van vandaag staat, maar omdat hij zelf christen is. Ik draai het bewust om. Christen-zijn is een beker water geven. De ‘beker water’ is vandaag bed-bad-brood, is vandaag je niet vergelijken met een ander omdat jezelf door God geliefd bent, is vandaag je geven aan elkaar omdat Christus zich aan ons geeft.

Ook nu in deze eucharistie geeft Hij zich aan ons in zijn gebroken Brood en een beker van Verbond. Hij geeft zich opdat wij onszelf geven…