Door: abt Denis Hendrickx o.praem.
Lezingen: Exodus 19,1-9a;20,1-18; Handelingen 2,1-11; Johannes 20,19-23
Waarmee zouden we het pinksterfeest kunnen vergelijken? Het is best een mooi feest, maar er valt niet veel enthousiasme te bespeuren onder de bevolking. Er zijn geen straat versieringen, er worden geen optochten gehouden en massabijeenkomsten vinden – los van corona – ook nergens plaats. En toch…..de betekenis van Pinksteren rechtvaardigt eigenlijk een sfeer waarmee we bekend zijn als was het een soort oranjegevoel dat over ons land neerdaalt. In alle lagen van de bevolking een gespannen en toch feestelijke sfeer over een op handen zijnde kampioenschap, alle aandacht zoals in de afgelopen dagen voor een zwaar opgeklopt songfestival of wat dies meer zij.
Het zou zoiets kunnen zijn als een zonnige dag in de lente, waar we dit jaar overigens wel erg lang op moeten wachten. En als de weersomstandigheden het dan toch een beetje laten zien en voelen dan zie je velen er wandelend of fietsend op uit trekken.: we zijn vriendelijk voor elkaar, nagenoeg iedereen gunt elkaar een prettige dag.
Het feest van de Heilige Geest zorgt maar voor weinig geestdrift. Zeker in onze tijd is het vooral een ingetogen feest: een herdenken van wat er destijds gebeurd is met de leerlingen van Jezus en een voorzichtig zoeken naar wat dat voor ons in deze tijd kan betekenen. Aan de ene kant zitten we met dat gevoelen dat er zonder de Heilige Geest geen geloof is en geen gelovige gemeenschap. Maar tegelijkertijd blijft het o zo moeilijk om die Geest te bevatten, om hem te verbeelden en aan te wijzen. Daarom ook dat gezegde: de Geest waait waar hij wil. Hij is ongrijpbaar en laat zich niet vastzetten op één plek of nestelt zich niet in één persoon. Wij hebben de Heilige Geest nodig, maar wie is hij en wat zou hij voor ons kunnen doen?
De evangelist Johannes vertelt vandaag dat ook de leerlingen van Jezus na zijn marteldood vol angst bij elkaar zitten. De deuren en ramen goed gesloten, want stel je voor. ‘Uit angst voor de Joden’ zegt Johannes. We moeten ons wel realiseren dat Johannes die zin decennia na Jezus’ dood opschrijft. Hij verwoordt dan ook de spanningen die er in zijn tijd zijn tussen joden en christenen. Ook in onze dagen komen we deze spanningen over heel de wereld tegen. We zijn de laatste dagen bedolven onder verschrikkelijk nieuws over de strijd tussen Israël en de Palestijnen om maar een voorbeeld te noemen. Maar ook in ons eigen land staan de zaken op scherp. Er wordt lang niet altijd open kaart gespeeld en goedkope oneliners beheersen nogal eens het politieke, maatschappelijke debat. Oorzaken van frictie, onvrede en geweld moeten vooral gezocht worden in de uitzichtloze situaties waarin mensen leven, armoede, de onderdrukking van de ene groepering door de andere. Er moet gezocht worden naar een nieuwe taal en cultuur die gaat over wat mensen wezenlijk bindt: hun mens zijn, hun authenticiteit, hun menselijke waardigheid. Een taal die raakt aan de gevoelslaag die ligt onder de afzonderlijke tradities, religies, gebruiken en verschillen. Een taal die mensen raakt in wat van levensbelang is: gekend en geliefd te zijn, gezien worden door de Ander, met kleine letter en met hoofdletter.
In het bijbelboek Handelingen wordt de kracht van de Geest in verband gebracht met de taal die mensen kan verbinden. De leerlingen spreken die taal en gaan van daaruit de dialoog aan met mensen van alle talen en culturen. Het wonder geschiedt: ze verstaan elkaar. Verstaan is iets anders dan horen spreken. Verstaan heeft te maken met begrijpen, weten waar het over gaat, horen achter de woorden. Er ontstaat een dialoog die gaat over wat er werkelijk toe doet in het leven. Waar dat gebeurt worden mensen bevrijd van angst.
Met Pinksteren vieren we dat Gods Geest het nachtslot van de angst wil verbreken. Dat er schoon schip wordt gemaakt, door een hevige wind die alles wil schoonvegen, alle vooroordelen omver wil gooien, wil wegvagen wat niet vruchtbaar is. Pinksteren wil in onze levens ruimte maken voor iets nieuws: één wereld vol recht en solidariteit, één mensengemeenschap die bereid is elkaar te verstaan. Eén God die verstaanbaar spreekt, die ons tegemoet komt, moed en liefde geeft, kracht schenkt om een nieuw mens te worden.
We worden uitgenodigd om schoonmaak te houden in ons eigen leven. Mensen te worden die hun leven inrichten en afstemmen op God. Van welke windstreek je ook komt, de Stem van God is te horen en te verstaan voor wie dat wil. God raakt ons immers op de plaats waar emotie en hartstocht wonen. Onze compassie en solidariteit worden wakker geroepen. Heilige Geest een vaag begrip???? Eigenlijk niet, het gaat immers over de kracht die mensen warm laat lopen voor het goede en voor wereldwijde solidariteit. Een goddelijke kracht die mensen bij elkaar brengt en uitsluiting omvormt tot gemeenschap. Laat de Geest binnenkomen en we zullen nieuwe mensen worden op een wereld die ruimte geeft aan al wat leeft.