De norbertijnen van de Abdij van Berne hebben de provincie eind 2015 gevraagd mee te denken over de toekomst van de abdij. Voor de plannen die daaruit voortgekomen zijn, reserveert de provincie Noord-Brabant een bedrag van 1,8 miljoen euro. De herontwikkeling van de abdij gaat de komende dertig jaar in fasen gerealiseerd worden.
De financiële middelen die nodig zijn worden opgebracht door de abdij, de gemeente Bernheze, de provincie, fondsen en andere partijen. Voor de miljoeneninvestering kan de bijdrage van de provincie als vliegwiel fungeren. Deze is met name bestemd voor duurzame instandhouding, zoals aanpassingen in het abdijgebouw en het convent (de woonvertrekken), de aanpassingen in de tuin en duurzaamheidsmaatregelen.
De Abdij van Berne, de provincie Noord-Brabant en de gemeente Bernheze willen dit levend religieus erfgoed behouden, zodat Berne voor komende generaties een bron van betekenis kan blijven, net als de verhalen die daarbij horen. In de uitvoering van de toekomstplannen is 2021 de eerste belangrijke mijlpaal. In dat jaar bestaat de wereldwijde Norbertijner orde 900 jaar.
Bron van inspiratie
Abt Denis Hendrickx: “We voelen ons sterk betrokken bij de wezenlijke vragen die mensen, groepen en organisaties aan het hart gaan. Voor hen willen we een bron van inspiratie zijn en een plek van bezinning bieden waar men rust en richting kan vinden. We realiseren ons best dat de toekomst niet vast ligt, laat staan dat de weg er naartoe duidelijk is aangegeven. We staan in dienst van een samenleving en kerk die voortdurend in ontwikkeling is. De uitdagingen die daarmee gepaard gaan willen we met open vizier tegemoet treden. Met onze toekomstplannen laten we zien dat de kloosterwaarden tijdloos zijn en telkens weer nieuwe betekenis krijgen in het licht van de actuele vragen rond zingeving, gemeenschapszin en duurzaamheid. We zijn blij dat we stappen naar morgen kunnen zetten in goede samenwerking met de provinciale en gemeentelijke overheid, want op eigen kracht kunnen we het financieel niet redden.”
Verhaal van Brabant
Gedeputeerde Marianne van der Sloot: “Doelstelling van het provinciale erfgoedbeleid is het erfgoed te behouden en de verhalen die erbij horen zichtbaar te maken. De Abdij van Berne heeft een lange en uitgebreide geschiedenis met inspirerende Brabantse verhalen. De kloostergebouwen van de abdij hebben een rijke historie en zijn door de eeuwen heen ontstaan. De oudste delen stammen uit het begin van de 16e eeuw en dat is uniek. Daarmee is er een directe linkt met onze verhaallijn Religieus Erfgoed. Bovendien was Pater van den Elsen (1853-1925) een van de norbertijnen die hier woonde.”
Pater van den Elsen had een grote rol in de emancipatie van de Brabantse boeren en in de ontwikkeling van de Brabantse landbouw. Hij werd ‘boerenapostel’ genoemd en was onder andere medeoprichter van de Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond (NCB, nu ZLTO) en Boerenleenbank (later gefuseerd met Raiffeisenbank tot Rabobank). Daarnaast startte hij in 1886 in de abdij het Gymnasium St.-Norbertus, de voorloper van het huidige Gymnasium Bernrode. Deze abdij is dus van grote waarde voor het verhaal van Brabant.
Ook de gemeente Bernheze participeert in de plannen. Wethouder Rien Wijdeven: “De Abdij is, met Kasteel Heeswijk, de Kilsdonkse Molen en de museumboerderij een van de vier toeristische parels in Heeswijk-Dinther. De norbertijnen zijn belangrijk voor de gemeenschap, zeker ook in maatschappelijk opzicht. Ze doen veel voor de gemeenschap, ondersteunen bijvoorbeeld parochies. En toen een paar jaar geleden de huisvesting van asielzoekers heftige discussies opleverde, pakten ze hun rol en gaven onderdak aan mensen. Daarom dragen we ook graag bij aan deze plannen. Financieel, maar ook facilitair en op ruimtelijk gebied, bijvoorbeeld door te kijken of we de grachten kunnen gebruiken voor de opvang van water. Verder hebben we een project in de maak waarbij we kijken of we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kunnen koppelen aan projecten van de Abdij. Kortom: ze zijn voor ons belangrijk op veel terreinen.”
Toekomst
Als eerste gaat de abdij de gastenverblijven uitbreiden met vijftien kamers. Jaarlijks zijn er nu ruim tweeduizend overnachtingen en het aantal gasten en groepen groeit de komende jaren geleidelijk. Daarnaast wordt het abdijhuis getransformeerd tot inspiratieplek voor programma’s en werkplekken voor sociaal ondernemers. Toerisme en recreatie krijgen een impuls door verbeteringen in de abdijwinkel en het proeflokaal. Op het achterterrein wordt het Provinciaal Depot Bodemvondsten gevestigd en later aangevuld met creatieve en ambachtelijke ateliers. Verderop in de toekomst zal worden nagedacht over een eventuele woonfunctie op het abdijterrein met bewoners die sterk betrokken zijn bij de religieuze gemeenschap en haar werkzaamheden.
Bron: Provincie Noord-Brabant/Abdij van Berne
