“Voor 2017 hoop ik dat we in staat zullen zijn een goed plan voor de toekomst te ontwikkelen”

Hoe kijkt abt Denis Hendrickx terug op het jaar 2016? En welke uitdagingen wachten er in 2017 voor de Norbertijnen in Heeswijk? Een gesprek met een bevlogen man.

Door: Greco Idema

Goede kerstdagen en een goede jaarwisseling gehad?
“Kerstmis en de jaarwisseling zijn voor mij altijd bijzondere momenten. Ik voel me persoonlijk erg thuis bij de kersttijd en de kerstsfeer. Ik breng die sfeer ook graag aan in mijn directe omgeving en ik ben er blij mee dat op verschillende plaatsen in het abdijcomplex daar ook voor gezorgd wordt. Het gegeven van de donkerste tijd en dan zoeken naar licht in de letterlijke en figuurlijke betekenis van het woord spreekt me aan en daagt me ook uit. Wat kunnen we er met elkaar van maken?

Ik vind het in deze zin ook belangrijk om als abdijgemeenschap wat nadrukkelijker met elkaar op te trekken. Het is een traditie dat we als abdijgemeenschap met Kerstmis gasten ontvangen, maar persoonlijk zou ik er een voorkeur aan geven dat niet meer te doen. Gedurende het hele jaar ontvangen we gasten en zulke speciale dagen zou ik graag wat meer doorbrengen met en binnen de gemeenschap. En wat me nagenoeg elk jaar weer opvalt: je neemt je altijd heel wat voor om gedurende die dagen te ondernemen, maar telkens weer blijkt dat de dagen voorbij zijn voor je er echt erg in hebt.”

Hoe kijkt u als abt terug op 2016? 
“Terugkijken als abt en als persoon is niet zo eenvoudig te scheiden. Ik frons mijn wenkbrauwen bij een aantal maatschappelijke ontwikkelingen, zoals het opkomende populisme en de vele aanslagen op onschuldige burgers. De enorme vluchtelingenstromen en veel reacties daarom houden me bezig. Ik ben bijzonder blij dat we in abdijverband een bescheiden bijdrage hebben kunnen en mogen leveren aan de opvang van vluchtelingen middels de huisvesting van 14 statushouders.

Ik blijf verheugd over de benoeming van de nieuwe bisschop van ons bisdom. De moeizame verhoudingen tussen abdij en bisdom hebben daardoor een enorme wending gekregen.

Drie maal heb ik voor moeten gaan bij een afscheid van een medebroeder. Dat raakt je, vooral als je ziet en voelt hoe dat voor een hele gemeenschap geldt.

Het was bijzonder dat ik in november de dochterstichting van Berne in India weer kon en mocht bezoeken. Een jonge loot die geweldig groeit en bloeit en die haar basis heeft gekregen door niet aflatende inzet en dagelijks werk van norbertijnse pioniers van Berne. Je bent trots op die mannen van Berne.

Veel energie moest gegeven worden aan het leggen van (nood)verbanden als er weer eens wat mis liep, mensen uitvielen of activiteiten nadrukkelijker om aandacht vroegen. Daar ligt een belangrijke en noodzakelijke opdracht voor de toekomst, want je kunt niet bezig blijven met ad hoc beslissingen, al valt daar zeker ook niet aan te ontkomen.”

2017 zal ongetwijfeld weer een druk jaar worden voor u. Waar kijkt u naar uit?
“Heel veel van wat er dagelijks op je af komt, valt moeilijk te plannen en te organiseren. Dat zal zeker ook in 2017 weer het geval zijn. Dat is goed want er moet al zoveel gepland en georganiseerd worden. Voor 2017 hoop ik dat we in staat zullen zijn een goed plan voor de toekomst te ontwikkelen. We zijn daar in het laatste halfjaar van 2016 voorzichtig mee begonnen. Wat vinden we belangrijk en wat kunnen we met elkaar en met hulp van vele betrokkenen waarmaken en wat betekent zo’n visie/zo’n opdracht dan voor de inrichting van het dagelijkse leven en de haalbaarheid in financieel economische zin? Met het oog op de toekomst zie ik het als een noodzakelijke en belangrijke uitdaging te werken aan een gezonde toekomstige financiële onderbouwing van het gemeenschapsleven, want dat wordt wel steeds moeilijker en ingewikkelder.

Persoonlijk hoop ik ook wat nadrukkelijker ruimte te kunnen maken voor de inhoudelijke en spirituele kanten van het religieuze leven in deze tijd. Het is een geweldige uitdaging stil te staan bij die essentiële en uitdagende vragen. Hoe kijken we tegen de toekomst aan en wat betekent dat voor de te volgen weg?

In 2017 wacht me ook de nodige aandacht buitenshuis. Op verzoek van het generaal bestuur zal ik visitaties verzorgen in de abdij van Averbode (inclusief de gemeenschappen van Denemarken en Leuven) en de abdij van Albuquerque in de Amerikaanse staat Nieuw Mexico.”

U had het er al even over, maar kunt u wat meer inzicht geven in hoe het financieel en organisatorisch gezien met de abdij gaat? Waar de uitdagingen liggen?
“Het is een steeds groter probleem om de eindjes aan elkaar te knopen. Je bent steeds meer afhankelijk van personele inzet van buiten en daar hangt natuurlijk een prijskaartje aan. Je wordt gedwongen om nadrukkelijk prioriteiten te stellen en dat is niet eenvoudig. Iedereen heeft zo wel eigen voorkeuren en dat valt ook goed te begrijpen en te verdedigen, maar we zullen er niet aan ontkomen om keuzes te maken.
Veel Norbertijnen zijn werkzaam geweest in het basispastoraat en hebben daarmee nauwelijks een pensioen opgebouwd, zoals dat wel geldt in onderwijs en gezondheidszorg.

Een nieuw te ontwikkelen visieplan zal van verschillende kanten bekeken moeten worden: wat zijn de financiële gevolgen en wat betekent een en ander voor de accommodatie want het onderhoud van een abdijcomplex vergt ook de nodige kopzorgen. Meer en meer voel je het spanningsveld dat je er aan de ene kant niet aan ontkomt om wat meer commerciële aspecten te hanteren, terwijl je anderzijds ook uitdrukkelijk een plek wilt zijn en blijven waar iedereen welkom is. Dat geldt letterlijk zo en dat zou ook moeten kunnen blijven gelden in het aanbod wat je wilt doen. Via Berne Media, via het gastenbeleid, via het pastoraat en via diaconale activiteiten.

Wat voor veel religieuze gemeenschappen geldt, gaat begrijpelijk ook voor Berne op: hoe blijven we in staat om bestuurlijk en organisatorisch leiding te geven? Allerlei regelingen van verschillende overheden maken het er zeker niet eenvoudiger op en je beschikt niet over een breed arsenaal van potentiële bestuurders. We mogen ons gelukkig prijzen dat velen van buiten betrokken zijn en hun goede krachten ook in dezen beschikbaar stellen, maar ook dat vraagt aanpassingen van je organisatie en iedereen zal zich realiseren dat een en ander gemakkelijker gezegd is dan ook direct in de praktijk gebracht.”

Bent u tevreden over hoe het gaat met de vluchtelingen op het abdijterrein?
“De aanloop van daadwerkelijke vestiging van vluchtelingen op het abdijterrein heeft lang geduurd. De betreurenswaardige problematiek rond al dan niet opvangen van vluchtelingen binnen de gemeente Bernheze heeft voor de nodige vertraging gezorgd. Toen uiteindelijk op daadwerkelijke vestiging kon worden aangekoerst is er een goede samenwerking ontstaan tussen woningcoöperatie ‘De Kleine Meijerij’, de gemeente Bernheze en de abdij.

Sinds september wonen 14 statushouders op het abdijterrein: 10 Syriërs en 4 Eritreërs. Al deze 14 gasten hebben ‘eigen’ vrijwilligers toegewezen gekregen die met hen optrekken en hen wegwijs maken. Enkele bewoners van het eerste uur zijn al weer vertrokken omdat zij elders in de gemeente eigen woonruimte toegewezen hebben gekregen in het kader van gezinshereniging. De abdijgemeenschap is over de hele breedte uitermate blij dat op deze wijze ook een bijdrage geleverd kan worden aan een groot maatschappelijk probleem en bovendien behoort de opvang van vluchtelingen/vreemdelingen tot de christelijke kernopdracht zoals verwoord in ‘de werken van barmhartigheid’.”

Hoe gaat het met de bierverkoop?
“15 maanden loopt de bierproductie inmiddels. We brachten bij de start in september 2015 twee soorten op de markt: de Norbertijn Blond en de Prior Dubbel. Enkele maanden geleden voegden we daar een derde soort aan toe: de Abt Tripel. Momenteel wordt een vierde soort, de Abt Generaal, ontwikkeld.

De stichting Berne Abdijbier zet zich met een schare van vrijwilligers bijzonder in om het bier aan de man en de vrouw te brengen. Tussen abdij en stichting Berne Abdijbier zijn in het afgelopen jaar allerlei noodzakelijke formele overeenkomsten geregeld. Het enthousiasme is breed aanwezig: veel consumenten genieten van een kwalitatief hoogstaand speciaal bier.

De verkoop ontwikkelt zich zodanig dat in 2017 alle aanloopkosten terugverdiend zullen zijn en dat is hulde voor het stichtingsbestuur en de vrijwilligers. Heeswijk heeft er echt een bijzondere attractie bij gekregen.”

In 2018 zal het Generaal Kapittel plaatsvinden in Nederland. Bent u hier al mee bezig?
“Om de 6 jaar houdt de orde een internationale bestuursvergadering. In 2018 zal deze plaatsvinden tijdens de laatste week van juli en de eerste week van augustus. Omdat dit keer het Generaal Kapittel in Nederland plaatsvindt (Rolduc, Kerkrade) is aan mij gevraagd om het secretariaat van het komende kapittel te voeren. Dat betekent heel wat voorbereidingswerk. Een programma voor ruim 120 deelnemers: vrouwen en mannen van de orde. Een en ander zal in 2017 de nodige voorbereiding vragen. Een kleine werkcommissie is gevormd en een eerste conceptprogramma wordt op concrete haalbaarheid bekeken. Tijdens de dagelijkse bestuursvergadering van de Orde eind maart in Rome zal het programma vastgesteld gaan worden. En dan… de hele uitwerking.”

Greco Idema is webmaster van Abdijvanberne.nl