Zegenen… ja!

Je bent gay. Je hebt een partner. Je bent gelovig en kerkelijk verbonden. Of: je bent gescheiden, hebt een nieuwe partner gevonden met wie je duurzaam door het leven wilt gaan. Je zou zo graag dat de rooms-katholieke kerk, waartoe je je bekent, een openlijk gebaar van bemoediging stelt. Misschien dat trouwen voor de kerk wat te veel gevraagd is, maar toch. Je weet dat in andere kerken dat wel mogelijk is, maar waarom dan niet in jouw kerk? Je wilt toch ook van je eigen kerk, een kerk waarvan je houdt, een zegen ontvangen?

Door: Joost Jansen o.praem.

Enkele dagen geleden is er vanuit Rome een bevrijdende boodschap gekomen. Een kerstcadeau? Homoparen en burgerlijk (niet-kerkelijk) getrouwde stellen kunnen in de room-katholieke kerk een zegening ontvangen. Er is wel een restrictie: de ceremonie moet niet op een sacramenteel huwelijk lijken. Woorden als ‘intrinsiek ongeordend’ en ‘irregulier’ worden niet meer gebruikt. Het is voor zo’n eeuwenoud instituut een hele stap. Terwijl de leer inzake homoseksualiteit en ‘gescheiden gehuwden’ niet geherformuleerd is, is de toestemming die nu voor de hele rooms-katholieke kerk van kracht is, een opmerkelijk gebeuren.

Hoe dat zo komt? Het begin met de ander die je ontmoet aan te kijken. Beschouw hem/haar niet zoals je hem graag zou zien, volgens het ideaalbeeld dat je door een lange traditie wordt aangereikt. Neen, kijk hem aan zoals hij is. Nu. Lang niet volmaakt, met blutsen en scheuren, vaak verwond door het bestaan. En laat je dan bewegen. Ga vervolgens in gesprek en verdiep je in hoe zij er toe gekomen is om haar bestaan op deze manier in te richten. Om het anders te zeggen: ga de weg van barmhartigheid, van empathie. Kijk eens met de ogen van God, die barmhartig is en op de allereerste plaats kiest voor de kwetsbare weg. Dat laat hij met Kerstmis ons zien.

Natuurlijk zal er veel commentaar loskomen op deze ‘koerswijziging’ van Rome. We mogen niet vergeten dat de rooms-katholieke kerk een wereldwijde beweging is, met een grote mix aan culturen die niet allemaal op dezelfde manier tegen homoseksualiteit en de heiligheid van het sacramentele huwelijk aankijken. Zelfs binnen onze westerse wereld zijn er rooms-katholieken die niet spontaan deze mogelijkheid tot zegen toejuichen. Ook hier zal de regel zijn om elkaar aan te kijken, met elkaar in gesprek te gaan, elkaar te waarderen in hoe anders die ander is. Eenheid betekent niet uniformiteit. Ieder die in een gemeenschap leeft (hoe die gemeenschap ook geformeerd is), ervaart dit aan den lijve.

Een zegen is niet in de eerste plaats een kwaliteitskenmerk. Een zegen is overdracht van kracht, van energie. De bijbelse oorsprong van het woord zegenen vertelt ons dat het te maken heeft met hoe je een twijgje ent op een stam. De sapstroom van de dragende stam gaat door in het geënte twijgje. Je hoopt en verwacht dat dit twijgje een mooie tak zal worden die na verloop van tijd goede vruchten draagt. Een zegen is altijd toekomstgericht.

Zullen we deze duiding van het woord zegenen toepassen op de zegen die homostellen en hertrouwden gescheidenen nu mogen ontvangen? De pastorale benadering die paus Franciscus voorstaat gaat uit van de mens-die-voor-je-staat en die verlangt naar bemoediging. Het ontvangen van een zegen is een gebaar van liefde voor onaffe mensen. We zijn dat allemaal.

Joost Jansen o.praem. is norbertijn van de Abdij van Berne