Door: Joost Jansen o.praem.
Het lijkt allemaal zo eenvoudig: de engel des Heren heeft aan Maria geboodschapt en zij heeft ontvangen van de heilige Geest. Wees gegroet, Maria, vol van genade… Velen kennen het nog: het Angelus-gebed. De kerkklok geeft twaalf uur aan. Na de twaalf slagen baden de mensen dit gebed in huis, op het land. Even een break… Met die boodschap van de engel aan Maria heeft God er voor gezorgd dat Jezus geboren gaat worden in de nacht van Kerstmis. Vannacht dus. Maar zoals het gaat met veel simpele dingen, handelingen en gebeden, de realiteit waarop ze slaan, is helemaal niet zo eenvoudig. Dat hebben we gehoord in de lezingen. Er worden nogal wat vragen gesteld. Vragen van toen, vragen die je steeds blijft stellen. Hoe zal dit allemaal geschieden? Of – in het verhaal van David – waarom verandert God van mening? Wanneer het om het concrete bestaan gaat, is alles niet eenduidig. En we kunnen het ook niet naar onze hand zetten. Dat is maar goed ook, denk ik dan, want zo blijft alles in beweging.
Wanneer het om geloven gaat, is er altijd een forse dosis onzekerheid. Geloven veronderstelt toevertrouwen, aan een ander, aan God, aan de omstandigheden. Van jezelf ben al niet altijd zeker – er kan van alles in je leven gebeuren -, van een tweede partij helemaal niet. De ander én God én de omstandigheden hebben ieder hun eigen dynamiek. Toch weten we uit ervaring dat wanneer we niet de stap van geloven, van toevertrouwen, van overgave zelfs, zetten, er geen leven is. Zet je deze stap niet dan ben je dood ook al leef je. Dat bestaan is meestal vegetatief, het brengt geen geluk.
David kan gedacht hebben: wat heb ik toch een wispelturige God, de ene keer mag ik wel voor Hem een huis, een tempel bouwen, de volgende dag mag ik het niet. Of draait die profeet Nathan mij een loer? Gelukkig dat Nathan wel enige onderbouwing geeft aan de omzwaai. Of is het Gods omzwaai? Hij herinnert David aan al die goede momenten waarop God Hem nabij is geweest, Hem zelfs verlost heeft. Zo krijgt Davids geloof toch enige ondersteuning. We zien hetzelfde bij Maria. Ook bij haar – nu door een engel, een boodschapper van God – wordt de risicovolle uitdaging om moeder te worden van de Zoon van de Allerhoogste onderbouwd. Kijk eens naar je nicht Elisabet, wat er met haar gebeurd is? Zo oud en dan toch nog een kind krijgen? Bijkans Godsonmogelijk. En toch gebeurt het!
Welke belofte wordt óns gedaan in antwoord op onze verlangens? Boeiende vraag en zeker niet eenvoudig. Mag ik iets proberen? Driekwart van de Nederlandse bevolking maakt zich zorgen over het klimaat, verlangt naar herstel en evenwicht voor het gemeenschappelijke huis dat onze aarde is. De belofte wordt ons gegeven van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. De ondersteuning die we vandaag al kun zien, is die van proefpolders waar groepjes mensen ecologisch leven, is die van een spurt in verduurzaming, is die van terugdringing van verspilling. Geloofsgemeenschappen worstelen met de krimp van meelevende leden. De belofte wordt ons gegeven van een gemeenschap die vrijmoedig de Blijde Boodschap uitdraagt, ook de boodschap van een engel die nieuwe leven aanzegt. De ondersteuning wordt ons gegeven door mensen die overal ontdekken waar God nieuw leven brengt en ervan getuigen, zoals een straatarts in Rotterdam bloempjes ziet opgroeien tussen het grauw van de straatstenen.
De nacht van Kerstmis is nog niet aangebroken. Er kan als het ware nog van alles gebeuren. Toch geloven we rotsvast dat Hij geboren gaat worden en met Hem nieuwe kansen voor het helen van de wereld, voor het ontwikkelen van nieuw leven in ons midden.