Door: Joost Jansen o.praem.
Amber uit Breda, 16 jaar oud, is vermist. Ze is meegegaan met een jongeman van twintig uit Noorwegen. Op social media (en breder) tijdens de kerstdagen doen de ouders van Amber een bewogen oproep om hun dochter terug te vinden. Sommigen onder ons zullen wellicht denken dat dit niets te maken heeft met het feest van vandaag, het feest van de Heilige Familie, van Jezus, Maria en Jozef. Toch hebben we bij het verhaal van de twaalfjarige Jezus in de tempel ook te maken met een adolescent die zijn grenzen verkent en verlegd. De ongerustheid van Maria en Jozef is te begrijpen, de eenmansactie van Jezus ook. Wie heeft niet iets vergelijkbaars uitgespookt in zijn of haar puberteit?
De ongerustheid is reëel. Jezus voert aan dat Hij bij zijn Vader moet zijn. En Jozef dan? Wij lezen dat in onze Bijbel Vader met een hoofdletter staat en we begrijpen dat dit bij Jezus, God-zijn-Vader is. Maar wordt dit onmiddellijk ook zo begrepen? Ik betwijfel het. Je kunt zoveel op God afschuiven zonder dat Hij er iets mee te maken heeft. Ook de duivel kent zijn theologie goed en heeft overal wel een verklaring voor. Met andere woorden: hoe onderscheidt Jezus nu dat het werkelijk God-zijn-Vader is die Hem vraagt om wat langer in Jeruzalem bij Hem te blijven? Het zou ook gewoon kunnen voortkomen uit zijn puberbrein! Hoe onderscheid je of iets van God is of gewoon menselijk ‘gedoe’?
Op de eerste plaats is er de context: het gezin Marie-Jozef-Jezus beleven in alle ernst hun traditie: de gebruiken in huis, het bezoek aan de synagoge van Nazaret, de geregelde pelgrimstochten naar Jeruzalem. Ik ken het ook van vroeger thuis: bidden aan tafel, de rozenkrans in de meimaand, op zondag naar de kerk, met elkaar, en daarna thuis drinken met wat lekkers erbij. Het hoorde allemaal bij de rust, reinheid en regelmaat. En dit is vandaag bij velen verdampt. En we weten allemaal, ook onderbouwd door wetenschappelijke rapporten, dat inbedding in een traditie jongeren en ouderen goed doet.
Als ik goed naar de drie lezingen luister dan merk ik tevens hoe belangrijk het is dat je je gegeven weet, gegeven aan iets, aan Iemand, die niet samenvalt met je eigen ‘ik’, je eigen ‘zelf’. Heel duidelijk komt dit naar voren bij de jonge Samuël. Hanna heeft ervaren dat God haar kinderloosheid heeft opgeheven, dat ze op haar gebed vruchtbaar is geworden. Dit inspireert haar om haar zoon Samuël onder te brengen bij het heiligdom en verder gevormd te worden, om bij zijn Vader te zijn, God, net zoals Jezus. Samuël zal later een krachtige leider worden die Saul en met name David op het wereldtoneel lanceert. Hanna weet dit natuurlijk nog niet, ze gelooft in de kracht van ‘geven’. Dat brengt een nog grotere vruchtbaarheid. Het is bouwen aan een volk dat God toebehoort, de familie van God.
Ik merk ook een derde beweging: zoeken naar iemand die je mist. Maria en Jozef hebben dat gedaan. Jezus zelf vertelt later over het zoeken van het verloren schaap, van de kwijtgeraakte drachme. Iemand missen en er naar op zoek gaan. Ik denk dat je ook op die manier werkt aan een goede gemeenschap, aan die familie van God.
Op het vlak van gezinsverhoudingen is vandaag veel aan de hand. Hoeveel patchwork-gezinnen zijn er niet! Rond de feestdagen, zoals in de afgelopen week, komen veel spanningen naar boven. Amber uit Breda is niet de enige die een nogal gevaarlijke eigen weg gaat. Als een kindje vijf paar grootouders hebt, hoe ‘managet’ een peuter dat? Wanneer de basis in iemand jeugd al zoveel troubels kent, met welke rugzak gaat iemand dan op pad? Voor ons als gelovige christenen, voor ons als geloofsgemeenschap ligt hier een gigantische opdracht. Kunnen we een netwerk van vertrouwen opbouwen? Zijn we gastvrij? Stralen we empathie uit en is er een luisterend oor voor de jonge generatie? Grootouders zijn hierin van onschatbare waarde. Laten we samen uitstralen dat wij die familie van God zijn, open en ontvankelijk.